Gekwetter scanner verwerkt tot kunst (Chattering of scanner transformed into art)

Danny Verbaan (1992)
Haagsche Courant, 10 August

Kunstenaar Egied Simons naast het paaltje met het speakertje waar het geluid uitkomt. De bijbehorende lichtbakken zitten tegen de voorgevel van het bureau op de achtergrond.

Geluid en licht spelen een centrale rol in het kunstwerk dat bij het nieuwe politiebureau in Mariahoeve is aangebracht. Niet alle agenten zijn even enthousiast, maar de tijd dat bezoekers de verkeerde oprijlaan pakten is voorgoed voorbij.

DEN HAAG - Voorbijgangers weten eerst niet wat ze meemaken. Uit een op het eerste gezicht onbetekenend paaltje voor het nieuwe politiebureau aan de Vlaskamp kwetteren continu de gesprekken tussen de surveillancewagens en de alarmcentrale. Tegelijkertijd flitsen twee meterslange verticale lichtbakken met rode lampen aan en uit.
Het is kunst, gemaakt door Egied Simons uit Rotterdam. Hij kreeg opdracht iets te maken voor de nieuwbouw in Mariahoeve en legde ruim twee weken geleden de laatste hand aan de klus. Toch moet een aantal agenten nog steeds een beetje wennen aan de aanwinst, net als sommige passanten. Er zijn al verschillende mensen het bureau binnengewandeld met de mededeling dat op straat de politieradio te horen is. Of iemand ook kan zeggen waar dat voor is?
Simons mag dat wel, hij houdt van verrassende effecten: "Ik wil niet iets maken dat meteen als kunst wordt herkend".
De Rotterdamse beeldend kunstenaar ging aan de slag in het kader van de 'één-procentsregeling'. Die bepaalt dat één procent van de kosten van de nieuwbouw van een overheidsgebouw aan kunst moet worden uitgegeven. Simons creatie kostte 40.000 gulden.
Van tevoren kwam de politie met een aantal wensen. Het ontwerp diende bijvoorbeeld uit te stralen dat het korps naar buiten toe open en gastvrij wil zijn. "Iedereen is welkom", verduidelijkt G. Coers, plaatsvervangend bureauchef en tevens lid van de commissie die de plannen beoordeelde. "Wij hebben geen geheimen - nu ja, tot op bepaalde hoogte dan. We willen niet geheimzinnig doen, laten we het zo zeggen."

Oprijlaan
Een andere voorwaarde was dat door de kunstopdracht de ingang van het bureau veel duidelijker herkenbaar zou worden. De mensen vergisten zich nogal eens in de oprit en reden vervolgens nietsvermoedend het terrein op van het aangrenzende sport- en recreatiecentrum Overbosch. Aan dit verzoek is in elk geval ruimschoots voldaan. Want wat er ook van het gloednieuwe werk wordt gezegd, het is nu nauwelijks nog mogelijk de entree van de politiepost te missen. Zeker niet als het donker is, omdat de kunstenaar op een meter of zes van elkaar twee verticale, langgerekte lichtbakken op de gevel schroefde. Ze lopen van de straat tot aan het dak en reageren op het geluid van de politieradio: wordt er drukker gepraat of verandert de toon van iemands stem, dan schiet in de beide elementen het licht verder omhoog. Net als bij de meters of wijzers van een cassetterecorder.

Bedrijfstak
"Vooral op vrouwenstemmen reageert hij meer dan op mannenstemmen", weet Coers. Bij het maken van zijn lichtkolommen koos Simons met opzet voor de kleur rood, omdat die ook overdag nog redelijk goed te zien is. Niet iedereen bij het korps kan evenveel waardering voor dat idee opbrengen, aangezien het bureau nu de hele avond en nacht vrijwel onafgebroken in een zacht rode gloed staat. Waardoor een vergelijking met een bedrijfstak van twijfelachtig allooi natuurlijk snel gemaakt is.
Sommige agenten vragen zich trouwens toch al af waarom het nodig is iedereen op de Vlaskamp mee te laten genieten van de radiogesprekken. Simons doet al die bezwaren af als 'wat gewenningsproblemen'. "En het is me nog niet opgevallen dat iemand hier voor de deur een uur blijft staan luisteren", vervolgt Coers.

Essentieel
Juist de klanken van het verkeer op de scanner vormen een essentieel onderdeel van zijn kunstwerk. Door ze uit te zenden wordt aan het verzoek voldaan om kenbaar te maken dat de politie niets te verbergen heeft, aldus Simons. "Ik heb nagedacht over wat voor mij het meest kenmerkende is van de politie. Zo kwam ik op het idee. Als ik maar een paar tonen hoor, weet ik gelijk dat het om de politie gaat."
Vergeefs deed Simons ook nog een gooi naar het verwerven van de kunstopdracht voor de eveneens gloednieuwe politiepost aan de Aaltje Noordewierstraat in Loosduinen. Hij stelde voor langs de rand van het dak een serie spots te maken die op de straat gericht zijn en zachtjes meebewegen op de wind. Zoals ook de takken van de bomen in de buurt doen. De lichten verwezen naar de zaklantaarns en, in algemenere zin, het speurwerk van de politie.

Muziek
Een ontwerp waarmee Simons een stuk verder was, maar dat net zomin de eindstreep haalde had in de buurt van de Vlaskamp moeten komen. Inhakend op de verkoop van tweedehands auto's langs de Boekweitkamp stelde hij voor de straat in een mooie tint blauw te schilderen. Van negen tot vijf moest er uit speakers de nietszeggende muziek klinken die ook in de doorsnee winkelcentra te horen is. "De verkoop is er al, ik voegde er de professionele middelen aan toe die ook in een winkelcentrum worden gebruikt".
De spullen waren inmiddels besteld, maar de politie gooide roet in het eten. Niet alleen zou het verkeer te veel worden afgeleid, ook werd gevreesd dat de kunstzinnige verfraaiing de verkoop juist ging stimuleren. "En we weten het van Utrecht, zoiets trekt veel criminaliteit aan", aldus Coers.