Egied Simons: Liquid Files

Natuurhistorisch Museum Rotterdam
21-04-2012 t/m 22-07-2012

EGIED SIMONS: ‘LIQUID FILES’  live projecties van biologisch materiaal

Op zaterdag 21 april 2012 om 16.00 uur werd de  expositie geopend door Dirk van Delft, directeur Museum Boerhaave.  Aansluitend receptie was er een receptie in de Hoboken Salon van het museum.

Liquid Files/ Egied Simons

Natuurhistorisch Museum Rotterdam, 21 april 2012

Openingstoespraak door Dirk van Delft, directeur Museum Boerhaave Leiden

Op Vlieland, in de bossen niet ver van het dorp, ligt verscholen in het groen een ijsbaanhuisje. Een lief houten schuurtje met een golfplaten dak waarin lokale liefhebbers bij voldoende vorst – een zeldzaamheid op de Wadden – de schaatsen onderbinden. Afgelopen winter is het vast in gebruik geweest.

Op dat moment waren de installaties van Egied Simons alweer weg. Op het nazomerfestival ‘Into the great wide open’ – genoemd naar het album van Tom Petty and the Heartbreakers, waar ik in de auto graag naar mag luisteren – was het ijsbaanhuisje door deze kunstenaar in gebruik genomen met het project ‘Dagvangst: Liquid Files’. In het ijsbaanhuisje had Egied achter de ramen twee overheadprojectoren geplaatst, apparaten die nu nog uitsluitend gebruikt worden door geleerden van boven de zeventig die geen zin hebben om hun oude series transparanten om te toveren tot een powerpoint. Maar Egied had op zijn overheadprojectoren geen transparanten gelegd maar doorzichtige perspex bakken met water geplaatst. Geen gewoon water, maar ijsbaanwater met leven erin: torretjes, donderkoppen, watervlooien, muggenlarven en nog zo wat. Het beeld van die bakken projecteerde hij op de ramen. De toeschouwers buiten zagen een vervreemdend en intrigerend levend schaduwkunstwerk, vergroot, gekanteld, haarscherp en vol beweging. Een liquid file, dagelijks door de kunstenaar ververst.

Verplaatsen we ons van Vlieland naar Rotterdam. In het atelier van Egied Simons, niet ver van het centrum, is het, zoals het in een atelier betaamt, een bende. De ruimte is werkplaats, onderzoekslaboratorium en theater tegelijk, compleet met verduisteringsgordijnen. Alles in dit lichtlabo draait om projectie. Getuigen daarvan zijn de overheadprojectors uit Vlieland, knollen van lenzen afkomstig uit de bioscoop, snorrende diaprojectors, sledes vol raampjes en op de werktafel water uit een Rotterdamse regenton, en liquid files in aantocht. Wat opvalt: geen laser of plasmascherm te bekennen. Heerlijk!

Voor de goede orde: ik ben natuurkundige en ook al doet Museum Boerhaave ook veel aan geneeskunde, mijn hart ligt bij de dode natuur. De bonte karekiet en de korenwolf – ik heb er weinig mee, geef mij maar een quark of Majoranadeeltje. Maar de levende natuur zoals Egied Simons die hanteert en ons voorspiegelt, spreekt mij aan. Egied werkt met transformaties, met het omzetten van de ene wereld in de andere zonder fundamenteel in die werelden in te grijpen. Het materiaal waarmee hij vertrekt – slootwater, schimmels, spinnenrag, stuifmeel, vruchten – laat hij in zijn waarde, ook al sluit hij het op tussen de glaasjes van een diaraampje. In dat proces ontstaan oogstrelende verdichtingen, poëtische opeenhopingen, kleurrijke structuren van reuzenformaat die in al hun platheid soms een ongrijpbare diepte vertonen. Het zijn beelden die vanzelf, ieder in hun eigen tempo, wegdrijven van de natuur waaruit de kunstenaar heeft geput en die een abstractie aannemen welke, zoals eerder is opgemerkt, associaties wekt met schilders als Jackson Pollock of Cy Twombly. De liquid files van Egied Simons in de verstilde variant, zonder leven en beweging, roepen een gevoel op van overweldigende schoonheid. Egied Simons is een estheet. Hij werkt met puur organisch materiaal dat hij zelf verzamelt, soms meer dood dan levend. Het gaat om de vorm. Egied Simons staat net zo ver van de vakbioloog als Panaramenko van de vliegtuigingenieur.

Graag geeft Egied Simons zijn lichtbeelden extra betekenis door ze te projecten op bijzondere locaties. Over de ramen van het Vlielandse ijsbaanhuisje heb ik het al gehad. Bij de Verbeke Foundation in Vlaanderen plaatste hij een overheadprojector vol beweeglijke dierkens in het urinoir. Nooit was pissen zo’n belevenis! Bij station Noord in Rotterdam projecteerde hij zijn files op de matglazen achterwand van het bushok. En op de 37^ste etage van de Red Apple op het Wijnhaveneiland, ook Rotterdam, verschenen op de Wall Gallery van Michel van Adrichem en architect Han van den Born transformaties van microwerelden die aansloten bij het verkeersgekrioel in de diepte op straat.

Intussen is Egied ook de omgekeerde weg ingeslagen. Niet langer van micro naar macro maar andersom. Op hetzelfde Vlielandfestival ‘Into the great wide open’ richtte hij in hetzelfde bos onder de titel ‘Arbor Morgana’ een verduisterde ruimte in als Camera Obscura. In het dak van dat paviljoen een lens die de bewegende boomkruinen en voorbijdrijvende wolkenpartijen projecteert op een – omwille van de scherptediepte – in de hoogte verstelbare tafel. Ook werd het Vlielandse legervoertuig van snackbar ‘t Smulpunt tot donkere kamer omgebouwd. Al rijdend ervaren de passagiers de geprojecteerde hemel, maar nu vanuit het perspectief van de nietige watervlo van de liquid files. Inmiddels heeft Egied een oud Volkswagenbusje op de kop getikt en trakteert hij met zijn Camera Obscura op wielen een half dozijn passagiers op ritjes in Rotterdam die voeren onder tramleidingen, lantaarnpaalkoppen, boomkruinen en hier en daar een stadsvogel.

Egied Simons biedt in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam een selectie uit zijn Liquid Files, vervaardigd zonder dure ICT-poespas maar met uitsluitend gebruik van eenvoudige hulpmiddelen. Want Herman Boerhaave – en daar zijn we weer – zei het al: Simplex sigillum veri, oftewel eenvoud is kenmerk van het ware. Ware woorden. Ik wens iedereen genoegen met Liquid Files.